Zakład Fizjologii i Biochemii Roślin

stanowisko: adiunkt

adres e-mail: beatrycze.nowicka@uj.edu.pl

telefon: +48 12 664 63 66

pokój: B226 (3.1.30)

Tematem moich badań są zagadnienia związane z biosyntezą, funkcjami i właściwościami wybranych związków z grupy lipidów prenylowych. Podczas eksperymentów prowadzonych na potrzeby pracy magisterskiej zajmowałam się karotenoidami. Na studiach doktoranckich rozpoczęłam badania nad chromanolami, do których zaliczają się tokoferole i tokotrienole, czyli związki określane mianem witaminy E. Moje zainteresowania badawcze dotyczyły także chinonów prenylowych, między innymi ubichinonu (koenzym Q). Ponieważ przede wszystkim interesują mnie organizmy fotosyntetyczne, wiele uwagi poświęciłam plastochinonowi, będącemu niezbędnym elementem fotosyntetycznego łańcucha transportu elektronów. Badanie antyutleniających własności tego związku było tematem mojego grantu promotorskiego. Obecnie postanowiłam połączyć obszar badań, w których mam doświadczenie z tematyką, uważaną przeze mnie za ważną i interesującą, mianowicie stresem wywołanym działaniem metali ciężkich. Ponieważ istotnym mechanizmem szkodliwego działania metali ciężkich jest wywoływanie stresu oksydacyjnego, można się spodziewać, iż antyutleniacze odgrywają rolę w odpowiedzi na te metale. Istnieją już pewne doniesienia na ten temat, jednak wciąż jest on słabo zbadany, dzięki czemu mogłam ubiegać się i otrzymać finansowanie projektu badawczego pt. „Udział antyutleniaczy z grupy lipidów prenylowych w odpowiedzi zielenicy Chlamydomonas reinhardtii na stres wywołany metalami ciężkimi oraz w oddziaływaniach allelopatycznych.”

1. Grant MNiSW 50/N-DFG/2007/0 „Zastosowanie modelowych układów błonowych w badaniach interakcji lipidowo-białkowych tylakoidów roślin wyższych i glonów Mantoniella squamata”. Lata 2007-2010. Kierownik – prof. dr. hab. Kazimierz Strzałka, byłam jednym z wykonawców.
2. Grant MNiSW, N302 049 32 „Funkcja, mechanizm działania i biosynteza lipidowych antyutleniaczy roślinnych”. Lata 2008-2010. Kierownik – prof. dr. hab. Jerzy Kruk, byłam jednym z wykonawców.
3. Grant promotorski NCN, N N303 809440 „Badania funkcji antyoksydacyjnej utlenionej i zredukowanej formy plastochinonu w układach in vitro oraz in vivo”. Lata 2011-2013. Kierownik – prof. dr. hab. Jerzy Kruk. Byłam wykonawcą tego grantu.
4. Program Iuventus plus 055/IP1/2011/71 „Rola lipidów prenylowych w niezgodności mieszańców (różnych ekotypów) Arabidopsis thaliana” . Lata 2012-2014. Kierownik – dr Renata Szymańska, byłam jednym z wykonawców.
5. Grant NCN, 2011/01/B/NZ1/00079, „Funkcja lipidów prenylowych w rozwoju i odpowiedzi roślin na stres”. Lata 2012-2015. Kierownik – prof. dr. hab. Jerzy Kruk, byłam jednym z wykonawców.
6. Grant NCN, 2013/11/D/NZ1/00303, „Udział antyutleniaczy z grupy lipidów prenylowych w odpowiedzi zielenicy Chlamydomonas reinhardtii na stres wywołany metalami ciężkimi oraz w oddziaływaniach allelopatycznych”, lata 2014-2016. Byłam kierownikiem projektu
7. Grant NCN, 2015/19/B/NZ9/00422, "Modyfikacja długości łańcucha bocznego plastochinonu jako metoda zwiększenia wydajności fotosyntezy roślin.", lata 2016-nadal. Funkcja: wykonawca.

1.  R. Szymańska, B. Nowicka, A. Trela, J. Kruk (2019) Vitamin E: structure and forms, in: Molecular Nutrition Vitamins (Ed. V. P. Patel), Academic Press UK, p. 67-90.
2.  B. Nowicka (2019) Practical aspects of the measurements of nonphotochemical chlorophyll fluorescence quenching in green microalgae Chlamydomonas reinhardtii using Open FluorCam, Physiologia plantarum doi:10.1111/ppl.13003.
3.  B. Nowicka (2019) Target genes for plant productivity improvement, Journal of Biotechnology 298:21-34.
4.  B. Nowicka, J. Ciura, R. Szymańska, J. Kruk (2018) Improving photosynthesis, plant productivity and abiotic stress tolerance – current trends and future perspectives, Journal of Plant Physiology 231:415-433.
5.  B. Nowicka, J. Kruk (2018) Perspektywy wykorzystania inżynierii genetycznej do zwiększenia wydajności fotosyntezy, Postępy Biochemii 64: 13-20.
6.  B. Nowicka, J. Kruk (2018) (Bacterio)Chlorophyll-based phototrophy and photosynthesis in prokaryotes: Biochemical, structural and evolutionary aspects, in: Environment and photosynthesis. A future prospect (Eds. V. P. Singh, S. Singh, R. Singh, S.M. Prasad), Studium Press India, p. 7-53.
7.  B. Nowicka, A. Żądło, B. Pluciński, J. Kruk, P. Kuczyńska (2017) The oxidative stress in allelopathy: Participation of prenyllipid antioxidants in the response to juglone in Chlamydomonas reinhardtii, Phytochemistry 144:171-179.
8.  G.A. Aleku, B. Nowicka, N.J. Turner (2017) Biocatalytic potential of enzymes involved in the biosynthesis of isoprenoid quinones, ChemCatChem 10:124-135.
9.  R. Szymańska, B. Nowicka, J. Kruk (2017) Vitamin E-occurrence, biosynthesis by plants and functions in human nutrition, Mini Reviews in Medicinal Chemistry 17:1039-1052.
10.  J. Dłużewska, R. Szymańska, M. Gabruk, P.B. Kos, B. Nowicka, J. Kruk (2016) Tocopherol cyclases – substrate specificity and phylogenetic relations, PLoS ONE 11: e0159629.
11.  J. Kruk, R. Szymańska, B. Nowicka, J. Dłużewska (2016) Function of isoprenoid quinones and chromanols during oxidative stress in plants, New Biotechnology 33:636-643.
12.  B. Nowicka, B. Pluciński, P. Kuczyńska, J. Kruk (2016) Physiological characterization of Chlamydomonas reinhardtii acclimated to chronic stress induced by Ag, Cd, Cr, Cu and Hg ions, Ecotoxicology and Environmental Safety 130:133-145.
13.  B. Nowicka, B. Pluciński, P. Kuczyńska, J. Kruk (2016) Prenyllipid antioxidants participate in response to acute stress induced by heavy metals in green microalga Chlamydomonas reinhardtii, Environmental and Experimental Botany 123:98–107.
14.  B. Nowicka, J. Kruk (2016) Powered by light: Phototrophy and photosynthesis in prokaryotes and its evolution, Microbiological Research 186:99-118.
15.  B. Nowicka, J. Kruk (2016) Fotosynteza u eukariontów, czyli krótka historia endosymbiozy, Kosmos 65:187-195.
16.  B. Nowicka, J. Kruk (2016) Cyanobacteria use both p-hydroxybenozate and homogentisate as a precursor of plastoquinone head group, Acta Physiologiae Plantarum 38:49.
17.  J. Dłużewska, K. Zieliński, B. Nowicka, R. Szymańska, J. Kruk (2015) New prenyllipid metabolites identified in Arabidopsis during photo-oxidative stress, Plant Cell & Environment 38:2698–2706.
18.  R. Szymańska, B. Nowicka, M. Gabruk, S. Glińska, S. Michlewska, J. Dłużewska, A. Sawicka, J. Kruk, R. Laitinen (2015) Physiological and antioxidant responses of two accessions of Arabidopsis thaliana in different light and temperature conditions, Physiologia Plantarum 154:194-209.
19.  R. Szymańska, D. Latowski, B. Nowicka, K. Strzałka (2014) Lipophilic molecules as a part of antioxidant system in plants, in: Oxidative damage to plants. Antioxidant Networks and Signaling (Ed. P. Ahmad), Academic Press USA, p. 321-344.
20.  R. Szymańska, B. Nowicka, J. Kruk (2014) Hydroxy-plastochromanol and plastoquinone-C as singlet oxygen products during photo-oxidative stress in Arabidopsis, Plant Cell & Environment 37:1464-1473.
21.  B. Nowicka, J. Gruszka, J. Kruk (2013) Function of plastochromanol and other biological prenyllipids in the inhibition of lipid peroxidation – a comparative study in model systems, Biochimica et Biophysica Acta: Biomembranes 1828:233-240.
22.  B. Nowicka, J. Kruk (2013) Reaktywne formy tlenu w roślinach – wiecej niz trucizna, Kosmos 62:583-596.
23.  J. Gruszka, B. Nowicka, J. Kruk (2013) Inhibition of lipid peroxidation by plastoquinol and other prenyllipids, in: Photosynthesis Research for Food, Fuel and the Future (Eds. T. Kuang, C. Lu, L. Zhang), Springer Berlin Heidelberg, p. 443-446.
24.  B. Nowicka, J. Kruk (2012) Plastoquinol is more active than alpha-tocopherol in singlet oxygen scavenging during high light stress of Chlamydomonas reinhardtii, Biochimica et Biophysica Acta: Bioenergetics 1817:389–394.
25.  B. Nowicka, J. Kruk (2010) Occurrence, biosynthesis and function of isoprenoid quinones, Biochimica et Biophysica Acta: Bioenergetics 1797:1587–1605.
26.  B. Nowicka, R. Szymańska, J. Kruk (2009) Chinony prenylowe - występowanie, biosynteza i funkcje, Postepy Biochemii 55:307–314.
27.  R. Szymańska, B. Nowicka, J. Kruk (2009) Witamina E - metabolizm i funkcje, Kosmos 58:199–210.
28.  B. Nowicka, W. Strzałka, K. Strzałka (2009) New transgenic line of Arabidopsis thaliana with partly disabled zeaxanthin epoxidase activity displays changed carotenoid composition, xanthophyll cycle activity and non-photochemical quenching kinetics, Journal of Plant Physiology 166:1045–1056.

1. The oxidative stress in allelopathy. The participation of prenyllipid antioxidants in the response to juglone.
2. Plastoquinol is more active than tocopherol in ROS scavenging during high light stress of Chlamydomonas reinhardtii.
3. Research on plastoquinone and tocopherol biosynthesis in cyanobacteria.
4. Alternative biosynthetic pathways of isoprenoid quinones in microorganisms.

Artykuły przeglądowe

• Fotosynteza u eukariontów, czyli krótka historia endosymbiozy.
• Reaktywne formy tlenu w roślinach - więcej niż trucizna.
• Witamina E - metabolizm i funkcje.
• Perspektywy wykorzystania inżynierii genetycznej do zwiększenia wydajności fotosyntezy.